بخشی از آب‌های سطحی در اثر نیروی جاذبه وارد محیط مخلخل خاک شده و به سمت پایین حرکت می‌کند. لایه‌های مختلف زمین از مواد و ترکیبات مختلف خاک شکل گرفته و در زمان‌های مختلف بوجود آمده‌اند. مجموعه عواملی نظیر جنس و اندازه دانه‌ها، میزان تخلخل، میزان تراکم، میزان ترک‌خوردگی،... باعت می‌شود بخش‌های مختلف فضای زیرزمین ظرفیت‌های متفاوتی برای جذب، ذخیره و انتقال آب داشته باشد. لایه‌هایی از زمین که به صورت نسبی ظرفیت بالاتری برای جذب، ذخیره و انتقال آب دارند آبخوان نامیده می‌شوند. به دلیل نفوذپذیری بیشتر این لایه‌ها، بخش اعظم آب نفوذ کرده در عمق زمین به صورت طبیعی جذب آن‌ها می‌شود. بسته به شرایط احاطه کننده آن، یک لایه آب‌دار می‌تواند مانند یک مخزن زیرزمینی آب را ذخیره و یا مانند یک رودخانه زیرزمینی آب را به لایه‌های مجاور و عمیق‌تر منتقل نماید. ابعاد این مخازن یا رودخانه‌های زیرزمینی می‌تواند از جند ده متر تا چند صد کیلومتر متفاوت باشد. به دلیل وابستگی شدید انسان به منابع زیرزمینی آب، شناسایی، مطالعه و مدیریت لایه‌های آب‌دار دارای اهمیت بسیار است.منابع زیرزمینی آب به صورت مستقیم یا غیرمستقیم از آب‌های سطحی و بارندگی تغذیه می‌شوند. بنابراین استفاده پایدار از این منابع به معنای برداشت محدود از آن‌هاست. در سال‌های اخیر در بسیاری از کشورهای جهان برداشت آب از منابع زیرزمینی از میزان تغذیه سالیانه آن‌ها بیشتر است. این امر به معنای استخراج و استفاده از آبی است که در طول هزاران سال در لایه‌های آب‌دار زمین ذخیره شده‌است. با این کار سطح آب‌های زیرزمینی در منطقه روز به روز افت کرده و سرانجام به جایی خواهد رسید که آبی برای استخراج وجود نخواهد داشت. پایین افتادن سطح آب‌های زیرزمینی به معنای خشک شدن مناطق پایین دست (مناطق با ارتفاع کمتر که آب جاری در لایه‌های آب‌دار تحت اثر جاذبه به سمت آن‌ها جریان می‌یابند) و از بین رفتن چاه‌ها، قنات‌ها و چشمه‌های آن است.در سال ۲۰۰۵ (میلادی) چین، هند و ایران رتبه‌های اول تا سوم برداشت بیش از حد از منابع زیرزمینی آب را داشته‌اند. ایران به طور متوسط سالانه پنج میلیارد مترمکعب آب بیش از ظرفیت لایه‌های آب‌دار زمین از آن‌ها بهره‌برداری می‌کند. این مقدار آب معادل آب مورد نیاز جهت تولید یک سوم کل غله تولیدی این کشور است. سطح آب‌های زیرزمینی در منطقه چناران در شمال‌شرقی ایران، که منطقه کوجک اما بسیار پراهمیتی برای کشاوزی است، در سالهای پایانی دهه نود میلادی به صورت میانگین ۲٫۸ متر در سال افت داشته‌است. چاه‌های حفر شده جهت تامین آب کشاوزی و همچنین تامین آب آشامیدنی شهر مشهد عامل این اتفاق بوده‌اند. (دانشنامه ویکی پدیا).
مزایای آب زیرزمینی:
1- دسترسی به آب های زیرزمینی در مناطق مختلف و اقلیم های متفاوت:در صورت مساعد بودن شرایط زمین شناسی امکان پذیر است، به ویژه در مناطق خشک و نیمه خشک منابع آب زیرزمینی نسبت به سایر منابع آب بیشتر در دسترس هستند.2- حجم نسبتاً زیاد آب ذخیره شده در آبخوان ها:برای مثال ذخیره ی تجدید شونده یا دینامیک آبخوان های موجود در دشت های ایران حدود 50 میلیارد مترمکعب است که به طرق مختلف از آن بهره برداری می شود.3- عدم تبخیر از سطح آب زیرزمینی:در عمق بیشتر از 5 متر امکان تبخیر و کاهش حجم آب نقصان می یابد و یا میزان آن قابل چشم پوشی می شود.4- عدم نیاز به سرمایه گذاری کلان جهت استخراج و انتقال آب زیرزمینی:ساختمان های بهره برداری از استخراج این منابع، چاه و قنات است. حفر و تجهیز چاه و قنات نیاز به سرمایه گذاری کلان ندارد و اغلب سرمایه گذاری از طرف مردم انجام می گیرد. همچنین به علت موقعیت فراگیر آب های زیرزمینی پس از استحصال، انتقال آن ها به محل مصرف مستلزم سرمایه گذاری زیادی نیست.5- مناسب بودن آب های زیرزمینی برای شرب به جهت کیفیت خوب و آلودگی کم آن:که معمولاً با کمترین عملیات تصفیه نیز قابل مصرف خواهد شد. همچنین دمای آب زیرزمینی معمولاً ثابت است.6- تطابق زمانی و مکانی مصرف آب زیرزمینی نسبت به دیگر منابع آب:به صورت طبیعی بیشتر امکان پذیر است و سرمایه گذاری اندکی را می طلبد. برای مثال، در زمان مصرف، چاه آب فعال و در غیر این صورت تولید آب متوقف می شود. به علاوه، اکثر چاه های آب در محل و یا نزدیکی محل مصرف حفر می گردند و انطباق مکانی دارند.7- اعمال مدیریت خصوصی و خصوصی سازی در مورد آب های زیرزمینی:از ایام قدیم رواج داشته است و در حال حاضر هم انجام می گیرد. علت این امر سرمایه گذاری مردم در این زمینه می باشد. 

نظرات شما عزیزان:

نام :

آدرس ایمیل:

وب سایت/بلاگ :

متن پیام:

نظر خصوصی

 کد را وارد نمایید:

 

 

 

عکس شما

آپلود عکس دلخواه: